Suikerhistorie
De rol van suiker door de eeuwen heen
Bronnen beeldmateriaal
Het prille begin
800 v.Chr. - 0
Konfijten, conserveren en inmaken
18e eeuw
Naar Amerika!
15e - 16e eeuw
Suiker als feest:
gastronomische desserts
19de eeuw
Proeftuin Spanje
7e - 14e eeuw
Koekje erbij?
18e eeuw en later
Suiker hoort er vanzelfsprekend bij
Eind 19e eeuw
Suiker als medicijn
8e - 12e eeuw
Suiker van biet!
19e eeuw
Suiker en slavernij
16e - 17e eeuw
Suikerbakkers
Eind 16e eeuw
Dieet en lijn
20e eeuw
De suikertovenaar
17e - 18e eeuw
Van medicijn
naar lekkere luxe
16e eeuw
Suiker in het normale voedingspatroon
20e - 21e eeuw
Proeftuin Spanje
Suiker kwam als exportproduct naar Europa, via havens als Constantinopel (het huidige Istanbul), Venetië, Livorno, Genua, Sicilië en Marseille. De suiker legde een lange weg af en was schaars en daardoor kostbaar. Misschien was het wel voordeliger om de suikerriet in Europa aan te planten?
Experiment in de tuin
Het schiereiland is vanaf de 7e eeuw bezet door de Moren (Arabieren) en deze pakken de landbouw, de moestuin en de siertuinen grondig aan. De in Sevilla geboren Abū ’l-Khayr (getooid met de bijnaam ‘Al-Shajjār’ ofwel ‘de bomenplanter’) schreef in de 11e eeuw een verhandeling over de landbouw. Hij behandelt olijfbomen, wijnstokken, vijgenbomen, palmbomen, graan, vruchten en groenten, vlas en katoen, bananen én het rietsuiker.
Met de komst van de Arabieren naar Spanje neemt
de teelt van rietsuiker in Europa een aanvang.
LEES MEER
Lusthof
In de lusthof van de sultan in Toledo en Sevilla staan verschillende exotische planten en bomen ter vermaak en verwondering. Het aanplanten van siertuinen heeft ook een economische kant, zoals bij rietsuiker, rijst en citrusbomen. Tot dan toe onbekende planten en bomen (‘exoten’) maken onder strakke regie in de siertuinen hun entree in Spanje. Wanneer deze planten en bomen economisch rendement kunnen opleveren in de nieuwe omgeving worden ze opgenomen in de landbouwgewassen die op grotere schaal aangeplant kunnen worden in boomgaarden, of geteeld op akkers. Van sierplant krijgen ze de status nutsplant. Vermoedelijk was het suikerriet al een nutsplant. Immers, in de 10e eeuw zijn er al suikerrietplantages in Marokko. In de Arabische wereld is de suikerteelt dan al ‘gewoon’.
Suiker van het seizoen
Ook elders in Europa start de suikerrietteelt: op Cyprus, Griekenland, Sicilië, de Balearen (Spaanse eilanden), en - wat verder weg - de Canarische eilanden verschijnen plantages
Helaas is het suikerriet niet goed bestand tegen het klimaat. Het is in Europa gewoon te koud om jaarrond rietsuiker te kunnen telen. Suiker blijft dus een seizoensproduct en duur.
Saffraancrocus. Ook nu nog wordt de saffraan handmatig geoogst.
Judhaba met abrikozen
en kip
Nodig: abrikozen, suiker, saffraan, rozenwater, plat Turks of Marokkaans brood, een geroosterde kip.
Bereiding: Neem zoete rijpe abrikozen, halveer ze, verwijder de pit en meng ze met wat suiker en rozenwater. Snijd het brood horizontaal in twee platte schijven. Neem een schone pan en leg daarin de ene helft van het brood. Leg daarop de abrikozenmassa. Strooi er als je wilt wat draadjes saffraan over. Bedek met de andere helft van het brood. Zet de pan onder een kip die je aan het grillen bent, zodat het vet wordt opgevangen door het brood.
RECEPT
Proeftuin Spanje
7e - 14e eeuw
