Suikerhistorie
De rol van suiker door de eeuwen heen
Bronnen beeldmateriaal
Het prille begin
800 v.Chr. - 0
Konfijten, conserveren en inmaken
18e eeuw
Naar Amerika!
15e - 16e eeuw
Suiker als feest:
gastronomische desserts
19de eeuw
Proeftuin Spanje
7e - 14e eeuw
Koekje erbij?
18e eeuw en later
Suiker hoort er vanzelfsprekend bij
Eind 19e eeuw
Suiker als medicijn
8e - 12e eeuw
Suiker van biet!
19e eeuw
Suiker en slavernij
16e - 17e eeuw
Suikerbakkers
Eind 16e eeuw
Dieet en lijn
20e eeuw
De suikertovenaar
17e - 18e eeuw
Van medicijn
naar lekkere luxe
16e eeuw
Suiker in het normale voedingspatroon
20e - 21e eeuw
Suiker van biet!
Hebben we in Europa dan geen gewassen om suiker van de maken? Dat was de vraag die men in Duitsland stelde. Duitsland (Pruisen) moest alle rietsuiker duur importeren omdat ze zelf geen koloniën bezaten waar je suikerriet kon telen. Zo gingen te veel deviezen het land uit. De wetenschap ging aan de slag en ontdekte dat je ook suiker uit bieten kan winnen.
De apotheker en chemicus Andreas Marggraf ontdekte in 1747 dat de beta vulgaris geschikt was voor de productie van suiker. Zijn ‘leerling’ Franz Karl Achard verbeterde in Berlijn het proces en maakte het geschikt voor grootschalige productie. Hij plantte al in 1783 suikerbieten aan in Silezië (toen hoorde dat bij Pruisen) en stichtte daar begin 19e eeuw de eerste fabriek. Zo werd het monopolie van de rietsuiker doorbroken. Suiker was geen luxeproduct meer voor de elite, maar werd in de loop van de 19e eeuw aangenaam volksvoedsel.
LEES MEER
Napoleon
De behoefte aan bietsuiker nam nog toe door de Napoleontische oorlog. Napoleon verbood namelijk de invoer van rietsuiker naar Duitsland en de Britten legden een cordon rond Europa om te verhinderen dat Napoleon zou profiteren van o.a. suiker uit de koloniën. Niets weerhield Frankrijk er van om in 1811 zelf ook een bietsuikerfabriek op te richten. En zo verscheen de ene na de andere fabriek in Europa. Ook Nederland deed mee.
Zegetocht
De bietenteelt komt langzaam op gang. In Wageningen verrijst het eerste suikerfabriekje in ons land. Er volgden meer initiatieven, maar gebrek aan bietenzaad maakte grootschalige teelt onmogelijk en zo waren er meer tegenvallers. Toen Napoleon verslagen was stapte men gewoon weer over op de aloude rietsuiker. Alleen een fabriek in Oosterbeek kon zich redden. Pas in 1858 komt de eerste serieuze suikerfabriek van de grond, op de klei waar de suikerbieten in gedijen, in Zevenbergen. Het was het begin van een zegetocht. Overal in ons land verrijzen fabrieken, maar eind 19e eeuw spant Brabant de kroon met wel 15 fabrieken.
Een Franse bietsuikerfabriek (omstreeks 1870).
De Nederbetuwse beetwortelfabriek, later de Suikerfabriek in Geldermalsen (1866 – 1956): een ansichtkaart waard!
Citroenstruif
Druk het sap uit 4 citroenen; neem dan 5 fijngestooten beschuiten, 5 lepels suiker, 2 lepels gesmolten boter, 4 eijeren ( 2 met en 2 zonder wit) en 2 geraspte citroenschillen: roer dit alles onder elkander, besla het te zamen , doe het dan in de koekepan, en laat het gaar bakken.
Tip uit 2015: rasp de schil van de citroenen vóór je ze uitperst.
Uit: Aaltje, de volmaakte en zuinige Keukenmeid. Nieuw Nederlandsch Keukenboek voor Koks, Keukenmeiden en Huismoeders (1862).
RECEPT
Franz Karl Achard (1753-1821) stichtte de eerste bietsuikerfabriek.
Suiker van biet!
19e eeuw
